Stiltewandeling 21 september 2022

Ha stiltewandelaars,

Wat een sublieme ochtend om te wandelen! Er was een vleug herfst te zien en het bos rook al kruidig. De zon werd zo warm dat de jassen al gauw uit konden.

We lazen een gedicht over eind september, maar dan wel met naargeestiger weer dan wij deze ochtend cadeau kregen.

Alles valt

Eind september en de spijt om het voorbijgaan
van de zomer heb je toch weer van je afgeschud.
Niets hoeft nog zo nodig. Wat moest gebeuren
is gebeurd. Wie nu nog wil komt hopeloos te laat.

De wereld toont zich vandaag in zijn vergeefse
helderheid. De vogels zwijgen. Ik sta alleen
tussen de bomen terwijl regen, noten, bladeren:
alles valt en ik val zwijgend met dit alles mee.

Niets rest nu nog dan het geduldig wachten tot
zintuigen toch weer hoopvol gaan speuren naar
dat eerste, nauwelijks waarneembare. Benieuwd
of het leven eens te meer de strijd aanbindt.

Marc Tritsmans

Uit: ‘Alles is hier nog’ (2020)

Het gedicht riep een hoop gespreksstof op. Vooral of het wel klopt wat Tritsmans beweert. Ja, met spijt schud je “het voorbijgaan van de zomer” af. Hoewel dat in elk geval mij nu nog niet is gelukt. Maar dan de volgende zin: “Niets hoeft nog zo nodig.”. Wij hebben juist het gevoel dat je in de zomer minder hoeft en moet. Dan is, mede door het mooie weer – alles kan buiten, virussen houden zich meer koest – het leven zorgelozer. In september komt alles weer op gang, betaald werk, vrijwilligers werk, cursussen, verplichtingen etc. Dan breekt meer de tijd van moeten aan.

Maar vroeger, in een boerensamenleving, was dat natuurlijk anders. Dan was na de oogst het meeste werk gedaan. Werd het donkerder en was er minder te doen. Wellicht.

In de natuur zie je ook die beweging.

Tritsmans  “Wie nu nog wat wil komt hopeloos te laat.” Als je de zomer niet zo benut hebt als je eigenlijk had gewild, is nu je kans verkeken, zei één van de wandelaars.

“De wereld toont zich vandaag in zijn vergeefse helderheid.”. Het is blijkbaar glashelder dat het zoeken naar lichtpuntjes vergeefse moeite is. Overigens vanochtend zwegen de vogels niet en vielen regen, bladeren en noten ook niet, maar waar staat dat beeld dan voor? Letterlijk voor de herfst, dat is duidelijk. Maar ook voor een periode is je leven? Of zelfs voor de laatste periode in je leven? Als je zelf aan het vallen slaat? Het definitieve vallen? Bert Keizer heeft het in zijn columns altijd zo beeldend over ‘de glijvlucht omlaag’. De herfst in dit gedicht is genadeloos, zei iemand. En dan sta je ook nog “alleen”.

Maar is dat niet gewoon het leven? vroegen we ons af. En betekent “geduldig wachten” dan niet aanvaarden dat het is zoals het is?

Vast ook wel. En dat herkennen we wel. Alles is uiteindelijk vergankelijk. Dat is realisme.

De laatste strofe is ondanks het woord “hoopvol” dat in onze beleving helemaal niet. Het speuren naar “dat eerste, nauwelijks waarneembare” moet iets zijn zoals het eerste blaadje, het eerste sprietje groen in de lente. Alles komt ondanks alles weer tot leven. Je moet het wel zien, ernaar speuren.

Maar de dichter doet er in de laatste zin dan opeens weer een schepje af. Hij vertrouwt er niet op dat dat hoopvolle speuren iets gaat opleveren. “Benieuwd of het leven eens te meer de strijd aanbindt.”, besluit hij.

Alsof het leven gelijk staat aan strijd. Wat een sombere blik op het leven, vonden we.

In onze beleving is leven vaak ‘loslaten’ en dus ook ‘vallen’, maar eveneens ‘geduldig wachten’ en vertrouwen. Je kunt en hoeft niet steeds de strijd aan te binden. Dingen gebeuren, overkomen je. En soms valt het goede je zomaar toe.

Lieve mensen een extra opmerking,

Het valt op dat er sinds de laatste lockdown steeds minder mensen zijn die zich opgeven voor de stiltewandelingen. Vaak spant het erom of het door kan gaan. Een enkele keer vervalt de stiltewandeling.

Dat kan met van alles te maken hebben: corona-effect, gewoon na jaren eens zin hebben om iets anders te doen, de houdbaarheidsdatum van het concept stiltewandelen met gedicht, de leeftijd van de groep geïnteresseerden, waarvoor misschien (net als voor mijzelf) het lopen lastiger wordt en misschien nog veel meer.

Ik heb tot en met december een planning gemaakt, die jullie voor de zomer hebben gekregen. Mijn idee is, om tot dan aan te zien of het aantal wandelaars wat aantrekt en dan een knoop door te hakken: doorgaan of stoppen.

De volgende stiltewandeling is: vrijdagochtend 7 oktober.

Wie weet tot dan!

Hartelijke groet!

Berta

Planning stiltewandelingen: